معرفی گیاه شنگ

گیاه شنگ با نام علمی Tragopogon graminifolius گیاهی از خانواده Asteraceae و متعلق به خانواده کاسنی است. این گیاه را در زبان فرانسه يارب دوشوو، يعنى ريش بز مى گويند. طبیعت شنگ، سرد و خشک است.

شنگ درفصل بهار می‌روید. این گیاه دو لپه‌ای و دو جنسی است. گل های گیاه شنگ كه داراى زبانه هايى زرد رنگ و قشنگ است، در فاصله ارديبهشت تا تير ماه ظاهر مى شود. این گیاه به وسیله بذر و خودرو در محیط رشد می‌کند.

گیاه شنگ در چمنزارهاى نمناك شمال ايران، عمارلو، بين كبوترچاى و زرد چين، ايسپيلى ييلاق دامنه البرز، مخصوصا افجه و نارون مى رويد و نوع چمنى آن در مغرب ايران، تفرش، اراك، كوه شاهو و كردستان زياد است.
در شيراز و اصفهان گیاه شنگ را به آلاله شنگ می شناسند و در خراسان آن را ريش بز خالدار خطاب مى كنند. نام های دیگر این گياه قندرون، سنسفيل، تسلسفيل، اسپلنج و اسفلنج است. در عراق و شامات به آن اذناب الخيل مى گويند.

خواص و فواید گیاه شنگ

مقوی معده
مطالعات فارماکولوژیک نشان دهنده مؤثر بودن عصاره این گیاه در درمان زخم معده است. شنگ برای زخم معده نقش حفاظتی دارد و دیواره معده را تقویت می‌کند. عصاره این گیاه در درمان زخم معده موثر بوده و درد را تسکین می دهد. برگ های شنگ از خونریزی معده جلوگیری می کند.

پیشگیری از سرطان
ساقه گیاه شنگ غنی از ترکیبات فنولی است. این گیاه حاوی اسید کوماریک،‌ اسید کافئیک و گالیک اسید است. این اسید‌ها فعالیت آنتی‌اکسیدانی دارند لذا با رادیکال‌های ‌آزاد که باعث سرطان می‌شوند مقابله می‌کنند.

درمان بیماری التهاب روده
بر اساس مطالعات فارماکولوژیک، گیاه شنگ دارای اثرات شاخص در درمان کولیت و بیماری التهابی روده است و از برخی داروهای شیمیایی مورد استفاده در درمان کولیت، موثرتر است. عصاره این گیاه در درمان بیماری کولیت و درمان زخم های گوارشی به کار می رود و اثرات ضد درد عصاره گیاه شنگ در پژوهش‌های حیوانی به اثبات رسیده است.
افرادی که دچار خونریزی‌های گوارشی هستند و همچنین مبتلا به کولیت اولسروز می‌باشند، باید این گیاه را به صورت پخته یا جوشانده مصرف کرده و از مصرف آن به صورت خام اجتناب کنند. اگر این گیاه را پُختید هرگز آب آن را دور نریزید بلکه آن را بنوشید، زیرا منافع شنگ در آب جوشانده آن جمع می ‌شود.

درمان انگل های گوارشی
در حال حاضر به صورت بومی و محلی در غرب ایران از ساقه‌های تازه گیاه شنگ جهت درمان انگل‌های گوارشی استفاده می‌شود. در مطالعات علمی انجام شده بر روی این گیاه، اثرات ضدالتهابی، محافظت‌کننده از مخاط معده و روده و همچنین خواص ضدمیکروبی آن به اثبات رسیده است.

تقویت کبد
بر اساس مطالعات صورت گرفته اثرات تقویت‌کننده و محافظت‌کننده از کبد این گیاه نیز به اثبات رسیده است. در تحقیقات در مدل حیوانی، عصاره این گیاه به عنوان یک فرآورده مکمل در بهبود کبد چرب اثرات خوبی از خود نشان داده و تاکنون هیچ‌گونه عارضه جانبی خاصی از این گیاه مشاهده نشده است.

معالجه امراض جلدی
مصرف موضعی پودرگل و ریشه این گیاه، باعث تسریع التیام و بهبود زخم‌های چرکی می‌شود. ضماد گل شنگ به همراه موم، جهت سوختگی آتش بسیار مفید و التیام بخش است. گل های خشک شنگ را بر روی زخم های چرکی و متعفن می پاشند تا تعفن را از بین ببرد. عصاره شنگ جهت درمان کچلی و زخم های جلدی مفید است. آب جوشانده ریشه شنگ، زگیل را از بین می برد. برای از بین بردن امراض جلدی، مصرف ۶۰ گرم از جوشانده آن توصیه می شود.

درمان مسمومیت، نقرس و رماتیسم
عصاره گياه شنگ كه در طب سنتى ايران طرثوث خوانده شده است، پادزهر قوى است و در ساختن ترياق فارون به كار مى رود. ریشه این گیاه در طب سنتی جهت سمیت ‌زدایی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف شنگ در معالجه روماتیسم و نقرس موثر است.

درمان زخم های ریه
این گیاه در درمان زخم‌های ریه مورد استفاده قرار می‌گیرد و عصاره آن هم جهت درمان انواع خونریزی از جمله خونریزی های دستگاه تنفسی مؤثر است. ريشه شنگ خلط آور و نرم كننده سينه و التيام دهنده بیماری سل است.
براى معالجه نزله ريوى، جوشانده شصت گرم ريشه شنگ را تجويز كرده اند.
خوردن مقدار كمى از گیاه شنگ، شب مواقع خواب براى تسكين سرفه تجويز شده است و مصرف آن را با روغن‌ زیتون آرام‌بخش است.

فواید دیگر گیاه شنگ
مصرف موضعی ریشه این گیاه در درمان عفونت و از بین بردن ترشحات گوش موثر است.
ريشه گياه شنگ داراى لعاب بوده و كمى تلخ است و خوردن آن اشتها را فوق العاده زياد مى كند.
ريشه شنگ براى جلوگيرى از اسهال بسیار موثر بوده و خوردن خيسانده آن در شراب براى جلوگيرى از خونريزى رحم تجويز مى شود.
گیاه شنگ در تحلیل ورم و تقویت اعصاب نیز مفید است.
مصرف این گیاه به‌صورت یک سبزی خوراکی یا در بسیاری از غذاهای محلی مانند آش می‌تواند به‌عنوان یک فرآورده طبیعی مکمل در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید باشد.
از برگهاى شنگ در سالاد استفاده مى كنند و ايرانيان آن را مانند كاهو و كاسنى با سركه و بدون آن مى خورند، چون بسيار خنك است.
ریشه گیاه شنگ مقوی‌تر از برگش است. اگر این گیاه را پُختید هرگز آب آن را دور نریزید بلکه آن را بنوشید، زیرا منافع شنگ در آب جوشانده آن جمع می ‌شود.

قندرون

چنانچه گياه شنك چمنى را قطع كنيد، از آن يك ماده كائوچوكى ترشح مى شود، كه به آن قندرون و قندران مى گويند. اين ماده در برابر هوا سفت مى شود آن را می توان مانند سقز جويد. چنانچه كمى حرارت به آن بدهيد، به صورت كش در مى آید.
قندرون از دوستان كبد بوده و سريع الهضم است و از احتقان خون جلوگيرى كرده، جويدن آن هضم غذا را آسان مى كند، اشتها را زياد مى نمايد. براى پاك شدن سينه از اخلاط نافع است. براى شش و قلب نيز مفيد مى باشد.

مضرات مصرف شنگ

مصرف گیاه شنگ در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی توصیه نمی‌شود.
گیاه شنگ قابض است و مصرف این گیاه برای صفرا مضر است.