پسته؛ مواد تشکیل دهنده و ویتامین ها

مغز پسته از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. ویتامین های موجود در پسته شامل ویتامین آ، ث،کا ، ب۱، ب۲، ب۳، ب۶ و ویتامین ب۹ است و دارای ۱۱ درصد کلسیم نیز می باشد. آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، زینک، مس، منگنز، سلنیوم و اسیدهای چرب امگا ۳ و ۶ به وفور در این آجیل وجود دارد و این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که پسته یکی از دانه‌های روغنی بسیار مقوی و مغذی و سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌هاست.

از آنجايي که پسته داراي مقدار زيادي چربي غيراشباع و پروتئين مي باشد، لذا نبايد بيشتر از ۱۸ گرم در هفته مصرف شود.
در ۱۰۰ گرم پسته مواد زیر موجود است:
کالری ۵۶۲
چربی ۴۵ گرم
چربی های اشباع شده ۶ گرم
چربی های دارای حلقه های اشباع نشده ۱۴ گرم
چربی های اشباع نشده ۲۴ گرم
اسید چرب امگا۳ ۲۶۲ میلی‌گرم
اسید چرب امگا۶ ۱۳۶ میلی‌گرم
کلسترول ۰ گرم
سدیم ۱ میلی گرم
پتاسیم ۱/۰۲۵ میلی گرم
آهن ۴/۱۵ میلی گرم
مس ۱/۳ میلی گرم
منیزیم ۱۲۱ میلی گرم
منگنز ۱/۲ میلی گرم
فسفر ۳۷۵ میلی گرم
سلنیوم ۷ میکروگرم
روی ۲/۲۰ میلی گرم
بتا کاروتن ۳۳۲ میکرو کرم
کربوهیدراتها ۲۸ گرم
فیبر غذایی ۱۰ گرم
قند ۸ گرم
پروتئین ۲۰ گرم
ویتامین ب ۹ (فولات) ۵۱ میکرو گرم
ویتامین ب ۳ (نیاسین ) ۱/۳ میلی گرم
ویتامین ب ۵ (پانتوتنیک اسید) ۰/۵۲۰ میلی گرم
ویتامین ب ۶ (پیریدوکسین) ۱/۷ میلی گرم
ویتامین ب ۲ (ریبو فلاوین) ۰/۱۶۰ میلی گرم
ویتامین ب ۱ (تیامین) ۰/۸۷۰ میلی گرم
ویتامین آ ۵۵۳ واحد بین المللی
ویتامین ث ۵ میلی گرم
ویتامین ای ۲۲/۶۰ میلی گرم
ویتامین کا ۱۳/۲ میکرو گرم
آب ۲/۵ گرم

خواص و فواید پسته

ارتقای سلامت قلب
اکثر مغزهای روغنی به عنوان همیارانی برای سلامت قلب معرفی می‌شوند، زیرا سرشار از اسیدهای چرب تک اشباع‌نشده (مانند امگا۳ و امگا۶) هستند، و فشارخون بالا را کاهش می‌دهند. البته پسته به علت دارا بودن مقادیر بسیار زیاد پتاسیم هم حائز اهمیت است و از این رو برای کاهش فشارخون گزینه بسیار مناسبی است.
همچنین مطالعات نشان می‌دهد که پسته به علت دارا بودن مقادیر بسیار فراوانی از چربی‌های تک اشباع‌ نشده و فیتواسترول‌ها، توانایی اعجاب‌آوری در کاهش کلسترول بد خون (LDL) دارد. در نتیجه در بیماری‌های قلبی توصیه می‌شود که در کنار رژیم کم‌چربی به طور روزانه از پسته استفاده کنند.
پسته سرشار از اسید آمینه آرژنین است، که نقش مهمی را در فرآیندهای متابولیکی بدن برعهده دارد و باعث افزایش سطح نیتریک اکسید در بدن می‌شود. نیتریک اکسید باعث جلوگیری از گرفتگی عروق (تصلب شرایین) می‌شود. مصرف پسته در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی تاثیر بسزایی دارد. همچنین برای آرامش و تنظیم ضربان قلب مفید است.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد داوطلبانی كه مدت یك ماه مرتبا ۲۸ گرم پسته در روز مصرف كرده‌اند، میزان كلسترول خون آنها ۸ ‌تا ۴ درصد كاهش یافته‌ است. با مصرف پسته سطح كلسترول بد لیپوپروتئین با غلظت كم تا ۱۱‌/۶ درصد كاهش می‌یابد.

پیشگیری از دیابت
مصرف پسته از ابتلا به دیابت نوع ۲ پیشگیری می‌کند. زیرا وجود مقادیر فراوانی فسفر در آن باعث بهبود عدم تحمل به گلوکز می‌شود.

تقویت بینایی
از دیگر خواص پسته می توان به تقویت بینایی اشاره کرد. آنتی اکسیدان هایی که در پسته موجود است، در هیچ نوع آجیل دیگر یافت نمی شود. این آنتی اکسیدان ها با رادیکال های آزاد مبارزه کرده و خطر ابتلا به تخریب ماکولا که به سن وابسته است را کاهش می دهد.

حفظ سلامت پوست
مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین E برای داشتن پوستی شاداب و سالم توصیه می‌شود، زیرا ویتامین E پوست را از آسیب اشعه ماورای بنفش محافظت می‌کند. پسته سرشار از ویتامین E است. در نتیجه مصرف روزانه پسته منجر به محافظت هرچه بیشتر پوست شما در برابر اشعه ماورای بنفش می‌گردد.

تقویت سیستم ایمنی بدن
پسته سرشار از مس، منیزیم و انواع ویتامین‌های B است که سیستم ایمنی را تقویت کرده و از بیماری‌های متعدد پیشگیری می‌کند. همچنین دریافت مقادیر کافی از ویتامین B۶ از طریق مصرف روزانه یک مشت پسته، باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود. ویتامین B۶ برای حفظ عملکرد سیستم ایمنی ضروری است. کمبود ویتامین B۶ منجر به ناکارآمدی سیستم ایمنی برای مقابله با عفونت‌ها می‌شود. همچنین مصرف پسته به ساخته شدن مناسب سلول‌های قرمز خونی کمک می‌کند.

پیشگیری از سرطان
یکی دیگر از اثرات مفید پسته، دارا بودن مقادیر فراوانی آنتی‌اکسیدان است. این آنتی‌اکسیدان‌ها از مرگ سلولی می‌کاهند و در نتیجه از سرطان پیشگیری می‌کنند.

افزایش خون‌سازی
مغز پسته به علت داشتن آهن و ویتامین B۶، برای تولید هموگلوبین ضروری است و افزایش هموگلوبین باعث افزایش خون‌رسانی و در نتیجه اکسیژن‌ رسانی به سلول‌ها می‌شود.
کسانی که مبتلا به کم خونی هستند باید حتما روزانه مقداری پسته بخورند. کم‌خونی رایج میان دختران و زنان بعد از سن بلوغ یکی از مواردی است که با گنجاندن پسته تازه به سبد غذایی این گروه قابل جبران است. دخترانی که در طول هفته به میزان لازم و استاندارد پسته مصرف می‌کنند، می‌توانند به کنترل و پیشگیری از ابتلا به کم‌خونی کمک کنند.
پسته از جمله دانه‌های مغزی است که علاوه بر آهن دارای ویتامین ۱B ، ۶B و E است که می‌تواند در کنار متعادل‌سازی اشتهای دختران در سن بلوغ به تقویت سلول‌های عصبی بدن نیز کمک کند.

غذایی مناسب برای گیاه‌خواران
پسته یکی از بهترین مواد غذایی برای افرادی است که رژیم گیاه خواری دارند چرا که می تواند کبود پروتئین را برای سلامتی بدن آن ها تامین کند و مضرات پروتئین های حیوانی را ندارد. این افراد می‌توانند پسته را با غلات، سبزیجات، دانه‌ها و ... مخلوط و مصرف نمایند.

سرشار از فیبر
دو نمونه از مهم‌ترین اثرات فیبر در بدن، کاهش وزن و بهبود عملکرد روده (و بالاخص کولون) است. پسته منبع خوبی از فیبر است و به شما کمک می‌کند تا به این دو هدف دست پیدا کنید.
وجود فیبر در مواد غذایی برای بهبود عملکرد روده ها اهمیت زیادی دارد. همچنین فیبرها موجب افزایش احساس سیری می شوند و پسته می‌تواند علاوه بر بهبود هضم مواد غذایی، به کاهش میزان کلسترول و قند خون کمک کند.
افرادی که در طول هفته ۱۵ گرم پسته تازه می‌خورند می‌توانند از خواص درمانی پسته بهره‌مند شوند. تنها نکته مهم در مورد مصرف پسته آن است که نباید میزان مصرف آن در طول هفته بیشتر از ۱۸ گرم شود. چرا که مصرف بیش از اندازه پسته موجب افزایش میزان چربی و پروتئین خون می‌شود.

دیگر فواید پسته
مصرف آجیل ها و از جمله آن ها پسته، می تواند از ایجاد بیماری های نظیر دیابت نوع اول، سندروم متابولیک، اختلال در نعوظ مردان، سکته مغزی، زوال عقل، ورم مفاصل و دیگر بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی جلوگیری کند و با مصرف منظم آن ها می توان این بیماری ها را تا حدودی درمان کرد.
به خاطر وجود فسفر و كلسيم در پسته براي تقويت سلولهاي مغزي و استحكام استخوان بسيار مفيد است.
اگر پوست سخت پسته را جوشانده و با آب آن پوست سر را ماساژ دهيم از ريزش مو جلوگيري مي‌كند.
براي كساني كه مي‌خواهند چاق بشوند روزانه ۲۰ عدد پسته + ۲۰ عدد فندق + ۱۰ عدد بادام زميني همراه عسل خوب و يك ليوان شير ميل شود. پسته و فندق و بادام را با عسل مخلوط كرده، خوب بجويد، سپس كمي شير همراه آن بخوريد. منظور اين است كه بزاق دهان با آنها مخلوط گردد.
نسخه ديگر جهت درمان لاغري: مغز بادام شيري ۲۵ گرم + پسته خام ۲۵ گرم + گردو ۲۵ گرم + فندق ۲۵ گرم همه را خوب كوبيده با شكر ۱۰۰ گرم مخلوط نموده و ۱۰۰ گرم نشاسته به آن مي‌افزاييم. در شير مواد را پخته به عنوان غذا ميل مي‌كنيم.
مرباي پوست خارجي پسته تازه باعث تقويت قلب مي‌شود.
براي كساني كه مي‌خواهند از ريزش مويشان جلوگيري شود، از برگ درخت پسته جوشانده غليظي تهيه كنند و هفته‌اي دو مرتبه سر خود را با آن بشويند.
خوردن پسته نیروی جنسی را تقویت می کند.
پسته مغز و اعصاب را تقویت می کند.
برای باز کردن مجاری کبد مصرف پسته توصیه می شود.
پسته معده را تقویت می کند.
اسهال معمولی و اسهال خونی را درمان می کند.
جوشانده پوست درخت پسته برای برطرف کردن خارش اعضای تناسلی زنان مفید است.
جوشانده پوست و برگ درخت پسته برای رفع درد و خارش مقعد مفید است.
پسته چون حاوی مواد مغذی مناسب به همراه ویتامین ها بوده و کالری بالایی دارد، مصرف آن به ورزشکاران، دانش آموزان، نوجوانان به خصوص در سنین رشد و به زنان باردار و شیرده توصیه می شود.

خواص پوست سبز پسته
پوست سبز پسته تازه از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است.
بهترین دارو برای رفع بوی بد دهان است.
جویدن آن باعث التیام زخمهای داخل دهان می شود.
برای استحکام لثه آنرا روی لثه بمالید و یا بجوید.
دم کرده پوست سبز پسته حالت دل بهم خوردگی و استفراغ را از بین می برد.
دم کرده آن برای رفع اسهال مفید است.

خواص پوست سفید پسته
پوست سفید پسته برای بواسیر و بیرون زدن مقعد مفید است. برای درمان این بیماری باید پوست سفید پسته را در آب بجوشانید و آنرا داخل لگنی بریزید وشخصی که این بیماری را دارد، برای چند دقیقه در آن بنشیند. این کار باعث تسکین درد و تخفیف بیماری می شود.

روغن پسته
از عصاره مغز پسته، روغن شفاف و زرد رنگی به دست می آید که خواص غذایی و درمانی دارد.
روغن پسته یک مرطوب کننده مطلوب بوده و به سرعت جذب می شود و حالت چسبندگی ایجاد نمی کند و برای ماساژ صورت و بدن گزینه مناسبی است. اسیدهای چرب امگا۶ آن، اثر زخم های ناشی از اعمال جراحی را از بین برده و از چین و چروک دور چشم و صورت جلوگیری کرده و از همه مهم تر موها را شفاف می کند.
مصرف خوراکی این روغن نیز جنبه درمانی داشته و فسفر آن هوش و حافظه را افزایش و اسید فولیک آن به رشد و تکامل سیستم عصبی جنین کمک می کند.

معجون قوت
در برخی از متون طب سنتی از معجونی یاد شده که از ترکیب پسته، قند و هل تهیه می‌شود. در زمان‌های قدیم مادربزرگ‌ها برای زنانی که تازه وضع حمل کرده بودند این معجون را تهیه می‌کردند تا آنها با مصرف این معجون قوت پیدا کنند و سریع‌تر دوران نقاهت خود را به پایان برسانند.
برای تهیه این معجون که می‌تواند در روزهای قاعدگی نیز به تقویت بنیه دختران کمک کند، پسته خام را با قند می‌کوبیدند و کمی هل به آن اضافه می‌کردند. مصرف این معجون به عنوان غذایی مفید می‌تواند در میان‌ وعده‌های غذایی به افزایش توان و بنیه دختران و زنان کمک کند.

مضرات خوردن پسته بو داده

ارزش غذایی پسته خام و پسته بو داده با هم کمی تفاوت دارند. چربی‌ها و بعضی مواد مغذی موجود در آجیل مانند ویتامین‌های A و E محلول در چربی، به وسیله بو دادن یا افزایش نمک از دست می‌روند. بو دادن پسته و دیگر آجیل ها با نمک، می تواند برای سلامتی مضر باشد و نیز بر خواص پسته اثر منفی بگذارد.
مصرف روزانه پسته بو داده و نمک زده احتمال ابتلا به فشار خون را افزایش می‌دهد. زیرا نصف فنجان از پسته نمک زده باعث افزایش دریافت سدیم به ۲۶۳ الی ۵۲۶ میلی‌گرم و منجر به افزایش فشارخون می‌شود.
هر آنچه از مزایای پسته ذکر شد مربوط به پسته خام است!

مضرات پسته

افرادی که به مواد غذایی به خصوص مصرف آجیل ها آلرژی و حساسیت دارند، باید با احتیاط پسته مصرف کنند. علایم حساسیت های ایجاد شده به دلیل مصرف پسته عبارتند از:
ایجاد جوش های پوستی و خارش پوست، استفراغ، اسهال، گرفتگی عضلات شکم، سرفه، مشکلات تنفسی، تنگی قفسه سینه.
خوردن زیاد پسته باعث گرمی بدن و کهیر و دانه های قرمز رنگ در پوست می شود. برای رفع گرمی و خشکی پسته، باید سرکه ، انار ترش و یا برگه زردآلوی ترش مصرف نمود.
در موارد نادری با مصرف پسته، واکنش آنافیلاکسی با افت فشار، سختی در تنفس و علائمی از این دست مشاهده شده است.
مغز پسته یکی از منابع غنی اسیدهای چرب مفید است، اما مصرف آن به افرادی که میزان تری گلیسرید خون بالایی دارند، توصیه نمی شود.
از دیگر عوارض جانبی پسته می توان به افزایش وزن، اختلالات در فشار خون و اختلالات در دستگاه گوارشی اشاره کرد.
به دلیل هضم دشوار پسته، مصرف زیاد آن برای سلامت معده و روده مناسب نیست.
پسته دارای ترکیباتی با نام فروکتان‌ است. این مواد سمی نیستند، اما ممکن است به سیستم گوارشی آسیب بزنند که نتیجه آن نفخ، اسهال، یبوست، دردهای شکمی و ... است. اگر به فروکتان‌ها حساس هستید، اکثر آجیل‌ها این علایم را در شما تشدید خواهند کرد.
خوردن پسته برای اشخاصی که دچار ضعف و نارسایی کبد هستند و مبتلایان به بیماریهای نقرس و ناراحتی کلیه مضر می باشد.
مغز پسته از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و برای افراد گرم مزاج مناسب نیست.
خانم های حامله نباید در خوردن پسته افراط کنند چون باعث زردي كودك مي‌شود.

روش صحیح نگهداری و مصرف

از خرید و مصرف مغز پسته‌هایی که پوسته خارجی آن‌ها سیاه رنگ شده که به تدریج به عمق پسته نفوذ می‌کند، باید خودداری شود.
بهترین روش برای نگهداری از آجیل مغز شده، این است که آن را درون فریزر نگهداری کنید تا از رشد قارچ آفلاتوکسین بر سطح دانه‌ها و مغزها پیشگیری کنید. مصرف این قارچ سرطان‌زا است و خانواده‌ها باید دقت زیادی در این زمینه داشته باشند.
از مخلوط‌کردن آجیل با ماءالشعیر و نوشابه‌های مختلف پرهیز کنید. نوشیدن این خوراکی‌ها موجب ابتلا به نفخ و دل‌درد می‌شود.

دانستنیهای بیشتر در مورد پسته

پسته، دانه ميوه از درخت پسته است. درخت پسته اولين بار در ترکيه و ايران يافت شد. در آن زمان، پسته غذاي اشراف بود. در سال هاي بعد، فقط در جشن ها و مهماني ها مصرف مي شد. بعدها در انواع دسرها، شيريني ها، بستني و حتي به عنوان اشتها آور خورده مي شد. اين دانه، به خاطر شکلش به نام "آجيل خندان" معروف شد.

پسته یکی از اعضای مهم و ثابت آجیل ایرانی است که میزان پتاسیم آن با این جثه کوچک برابر با پتاسیم پرتقال است و به علت داشتن مواد مغذی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
استان کرمان و شهرستان رفسنجان، مراکز اصلی تولید پسته در ایران به شمار می آیند. چهار نوع پسته در ایران تولید می شود: فندقی، کله قوچی، اکبری و احمد آقایی.

پسته یکی از دانه‌های پر طرفدار نه تنها در ایران، بلکه در تمام کشورهای جهان است. پسته در سوریه، یونان، ایران و کمی هم در ترکیه، ایتالیا و کالیفرنیا کشت می‌شود. البته ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادر کننده پسته در جهان است.
پسته، گونه‌های بسیار متنوعی دارد و بهترین نوع آن پسته کرمان از کشور ایران است که همین نژاد را در کالیفرنیا کشت می‌دهند.

رنگ سبز پسته به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی کلروفیل است. طعم، رنگ و بافت بی‌نظیر آن باعث شده تا به عنوان یک افزودنی به سالادها و دسرها شناخته شود و به عنوان طعم‌دهنده کاربرد گسترده‌ای دارد.
پسته به صورت بوداده، خام، تازه، خلال شده، کره پسته و ... و نیز طعم‌دهنده در داخل شکلات‌ها، بستنی‌ها، شیرینی‌ها، دسرها، پلوها، خورش‌ها و... استفاده می‌شود. همچنین پسته به عنوان يک ماده غذايي گياهي و نيرو بخش و درمان کننده بسياري از بيماري ها مورد استفاده قرار مي گيرد.