کدو حلوایی و کدو تنبل؛ ویتامین ها و مواد تشکیل دهنده

کدو تنبل غنی از ویتامین A، C و E می‌باشد. منبع خوبی از ترکیبات فلاوونوئید پلی‌فنولیک مثل بتاکاروتن و آلفا کاروتن، کرپتوگزانتین، لوتئین، زئاگزانتین است. (کاروتن در بدن تبدیل به ویتامین A می‌شود). ســرشار از ویــتامین‌های B کمپلکس، مثل فولیت‌ها، نیاسین، ویتامــین‌های B۶، تــیامین و اسیدپانتوتنیک است. حاوی املاح معدنی مثل مس، کلسیم، پتاسیم و فسفر می‌باشد. دانه‌های کدو تنبل، بهترین منبع تأمین فیبر و اسیدهای چرب اشباع‌ نشده و مفید برای قلب هستند.

در ۱۰۰ گرم کدو حلوایی مواد زیر را می توان یافت:
کالری ۲۶
چربی کل ۰/۱ گرم
چربی اشباع شده ۰/۱ گرم
چربی اشباع نشده ۰ گرم
کلسترول ۰ گرم
سدیم ۱ میلی گرم
پتاسیم ۳۴۰ میلی گرم
کربوهیدراتها ۷ گرم
فیبر غذایی ۰/۵ گرم
شکر ۸/۲ گرم
پروتئین ۱ گرم

فواید و خواص کدو حلوایی (کدو تنبل)

کدو از لحاظ طب قدیم ایران سرد و تر، یعنی خنک کننده و مرطوب کننده است و از لحاظ شیمیایی بدن را قلیایی می کند. خوردن کدو در مناطق حاره و گرمسیر بسیار مفید است و بدن را سالم نگاه می دارد. کدو تنبل منبع فوق‌العاده‌ی بتاکاروتن است که برای سلامت چشم‌ها و پروستات مفید است و به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک می‌کند.

بتا کاروتن که بیش ساز ویتامین آ است، در کدو حلوایی که سر باریک و انتهای پهن دارد، ۴ برابر بیشتر از بتا کاروتن کدو تنبل است که کاملا گرد هستند. علاوه بر این، کدو حلوایی ها میزان پتاسیم بیشتری نیز نسبت به کدو تنبل ها دارند.

جلو گیری از سرما خوردگی

کدو حلوایی و کدو تنبل گیاهانی سرشار از آنتی اکسیدان هستند. علاوه بر این، این سبزی برای کسانی که به سرماخوردگی و آنفلوآنزا دچارند نیز مفید است، به خصوص در فصول سرد که این بیماری شیوع بیشتری دارد، زیرا منبع مناسب ویتامین C، E و بتاکاروتن است که همه آنها خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و از بروز سرماخوردگی و آنفلوآنزا جلوگیری می کنند.

کاهش خطر ابتلا به سرطان خصوصا سرطان پروستات

کدو حلوایی تقریباً به اندازه‌ی هویج حاوی کاروتنوئید است. این ترکیبات آنتی‌ اکسیدانی برای مقابله با سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی یا آفتاب‌سوختگی موثرند. نتایج پژوهش‌های اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد رابطه‌ای بین مصرف سبزیجات سرشار از کاروتنوئیدها و کاهش سرطان به ویژه سرطان پروستات، سینه و کولون وجود دارد. علاوه بر این کریپتوگزانتین و آلفا کاروتن دو نوع دیگر از این کاروتنوئیدها هستند که قادرند از رشد و تکثیر سلول‌های سرطان‌زا جلوگیری کنند.
مصرف مرتب کدو حلوایی خطر سرطان پروستات را در مردان بالای ۶۰ سال کاهش می دهد . الفا و بتا کاروتنی که در کدو حلوایی و کدو مسمایی یافت می شوند با از بین بردن مواد سرطان زا، مانع از بروز بسیاری از سرطانها می شوند. این مواد یا در بدن وجود داشته و یا از محیطهای آلوده وارد بدن می شوند.

کدوتنبل برای مقابله با پیری چشم‌ها

کدوتنبل حاوی لوتئین و زآگزانتین است. این دو رنگدانه‌ی کاروتنوئیدی برای سلامت چشم‌ها مفیدند. این رنگدانه‌ها مانند فیلتری در برابر نور آبی اشعه‌های خورشیدی عمل می‌کنند که برای سلامتی سلول‌های شبکیه مضر هستند.
در سال ۲۰۰۱ یک گروه از محققان فلوریدا ثابت کردند افرادی که میزان این دو رنگدانه‌ی بدنشان زیاد است ۸۲ درصد کمتر در معرض ابتلا به دژنراسیون ماکولای مربوط به پیری قرار می‌گیرند. نتایج پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد مصرف زیاد لوتئین و زآگزانتین چه از طریق مصرف مواد غذایی سرشار از این رنگدانه چه از طریق مصرف مکمل‌ها میزان این دو رنگدانه‌ی شبکیه را بالا می‌برد.

دریافت کم بتا کاروتن توسط سالمندان خطر ابتلا به بیماریهای چشمی نظیر آب مروارید را افزایش می دهد . افزودن تکه های کدو حلوایی به غذای سالمندان نظیر سوپ و خورش ، هم آن را خوش طعم کرده و هم دریافت بتا کاروتن را افزایش می دهد.

کاهش قند خون
عصاره‌ی کدوتنبل می‌تواند به کاهش قند خون حیوانات و انسان کمک کند. اثرات مثبت کدو به کاروتنوئیدها و برخی از پُلی‌ساکاریدهای آن مربوط می‌شود. البته واقعیت این است که کدوتنبل می‌تواند به طور جزیی قند خون را بالا ببرد که در این مورد هم جای نگرانی نیست.

تقویت سیستم ایمنی بدن و ریه‌ها
محققان آمریکایی بررسی‌های گسترده‌ای روی بتاکاروتن انجام داده و به این نتیجه رسیدند که علاوه بر این که این ترکیبات خواص آنتی‌اکسیدانی دارند، می‌توانند به عملکرد برخی از سلول‌های سیستم ایمنی بدن کمک کنند. برای همین هم باعث تقویت این سیستم می‌شوند.
اگر سیگار می‌کشید نیز می‌توانید به خواص مفید کدوتنبل اعتماد کنید. به خاطر اینکه ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن به سلامت ریه‌ها خدمت زیادی می‌کنند. توجه داشته باشید که برای سیگاری‌ها مصرف بتاکاروتن موجود در مواد غذایی مفید می‌باشد ولی این افراد باید از مصرف مکمل بتاکاروتن بپرهیزند. به خاطر اینکه این مکمل‌ها خطر ابتلا به سرطان را در این افراد بالا می‌برد.

تسکین درد بواسیر
۱۰۰ گرم گوشت کدو را تکه تکه کنید و در یک لیتر آنقدر بجوشانید تا نصف آب آن بخار شود و پس از صاف کردن آب آن را بگیرید و با مقداری شکر آن را شیرین کرده و هر وقت مایل بودید آن را مصرف کنید. آب کدویی که به ترتیب بالا به دست می آید برای تسکین درد بواسیر مؤثر است و نوشیدن سه بار در روز از آب کدو تجویز شده است.
پوست کدو را خشک کنید، خوردن آن درمان بواسیر و خونریزی معده و روده است.

زیبایی و سلامت پوست
اگر کدو حلوایی را پخته به صورت کرم به صورت بمالید و نیم ساعت صبر کنید، رنگ چهره و رخسار باز شده و صورت را براق و زیبا می نماید.
اگر پوست کدوی خام را به صورت مرهم بر روی زخم های سطحی پوست یا سوختگی های شدید قرار دهید، یوست را نرم می کند.
سوخته پوست کدو، پیسی و لکه های سفید پوست را درمان می کند، بدین منظور باید پوست کدو حلوایی را خشک کرده و بسوزانید سپس این پوست سوخته را در سرکه مخلوط کرده هر روز لااقل یک مرتبه در محل بمالید تا بهبودی حاصل شود.

از دیگر فواید کدو حلوایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان یرقان.
انواع کدو، ادرار آور و تب بر است.
کدو حلوایی، سینه را نرم و اخلاط و سرفه را آسان می کند.
کدو برای درمان قولنج مفید است.
خوردن کدو باعث تجدید قوای جسمی و روحی بدن و موجب استحکام بافت های بدن می شود.
خوردن کدو، خوابی راحت به دنبال دارد و کسانی که دچار کم خوابی هستند، کدو برای درمان کم خوابی آنها مؤثر است.
پوست سوخته شده کدو حلوایی برای درمان خونریزی احشاء و بواسیر مفید است.
کدوی پخته با عدس، غذایی مناسب برای گرفتگی سینه است.
جوشانده گل کدو برای سینه بسیار مفید است.
بر اساس نتایج پژوهشهای متعدد، کدو سلولهای مغز را فعال می کند و به شکل چشمگیری حافظه را تقویت می کند.
وجود اسید آمینه ی تریپتوفان، خاصیت ضدافسردگی کدو را توجیه می کند.
کدو حلوایی اثرات مفیدی بر عملکرد مثانه دارد.
کدو هم مانند بادمجان چون دارای کالری کمی است بنابراین مهمترین غذا برای کسانی است که می خواهند وزن کم کنند.
کدو اثر ملین، مدر و رفع یبوست و رفع سوء هاضمه را دارد.
کدو برای اشخاص گرم مزاج و صفراوی غذای خوبی است.
کدو خونساز است و برای استفاده از این خاصیت کدو باید آنرا همراه با آب غوره و یا سرکه در روغن زیتون پخت و مصرف نمود.
برای رفع دندان درد آب کدو قرقره کنید.
برای درمان گوش درد چند قطره آب کدو در گوش بچکانید.
برای برطرف کردن التهاب معده، کبد و کلیه کدوی پخته را روی این اعضاء بگذارید.

ویتامین ها و مواد تشکیل دهنده تخم کدو حلوایی

تخم کدو تنبل مواد مغذی ضروری بسیاری را برای سلامت بدن دارا می باشد مانند پروتئین، فیبر، آهن، مس، منیزیم، منگنز، فسفر، کلسیم، پتاسیم، روی، سلنیوم، فولات و نیاسین و همچنین آمینواسیدهای آرجنین و گلوتامیک اسید در این دانه ها یافت می شود.

در ۱۰۰ گرم تخم کدو حلوایی ویتامین ها و مواد زیر وجود دارد:
کالری ۴۴۶
چربی کل ۱۹ گرم
چربی های اشباع شده ۳/۷ گرم
چربی با حلقه های اشباع نشده ۹ گرم
چربی اشباع نشده ۶ گرم
کلسترول ۰ میلی گرم
سدیم ۱۸ میلی گرم
پتاسیم ۹۱۹ میلی گرم
کربوهیدراتها ۵۴ گرم
فیبر غذا ۱۸ میلی گرم
پروتئین ۱۹ گرم

خواص و فواید تخم کدو تنبل

دفع کننده کرم روده
تخم کدوی خام اثر دفع کرم روده دارد و چون سمی نیست اطفال نیز می توانند از آن استفاده کنند. برای این منظور باید مقدار ۵٠ گرم تخم کدو را پودر کرده و با عسل مخلوط نموده و مصرف کنید و باید بعد از چهار ساعت یک مسهل مانند روغن کرچک بخورید که کرمها را دفع کند.

درمان پُریاختگی پروستات خوش‌خیم
تخم کدو علاج کننده سرطان پروستات است. در طب سنتی از تخمه‌ی کدوتنبل برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات استفاده می‌کنند.
تخم‌های کدو تنبل برای درمان پُریاختگی پروستات خوش‌خیم در مرحله ۱ و ۲ مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مرحله ۱ تکرر ادرار ایجاد می‌شود تا جایی که فرد در طول شب، چندین بار از خواب بیدار شده و به دستشویی می‌رود. در مرحله ۲، عملکرد مثانه بسیار ضعیف می‌شود و ادرار به طور کامل دفع نمی‌شود. تخم‌های کدو تنبل برای بهبودی بیماری مثانه تحریک‌پذیر بسیار مناسب است.

جلوگیری از تولید سنگ مثانه و کلیه
تخم های کدو تنبل از ایجاد سنگ مثانه جلوگیری می‌کند. خوردن تخم‌های کدو تنبل از شایع‌ترین نوع سنگ کلیه به نام سنگ اگزالات کلسیم جلوگیری می‌کند. این تخم‌ها سطح ماده‌ای را که باعث شکل‌گیری سنگ در ادرار می‌شود، کاهش می‌دهند. خوردن روزانه ۱۰ گرم تخم کدو تنبل از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری می‌کند.

برطرف کننده ورم پروستات
در مردان بالاتر از سن چهل معمولا غده پروستات شروع به بزرگ شدن می کند و بنابراین این اشخاص باید چند روز در هفته کدوحلوایی یا تخم کدو بخورند. در بلغارستان، ترکیه و اکراین، مردها از گذشته‌ها عادت به مصرف تخم کدو تنبل دارند تا از بزرگ شدن پروستات جلوگیری کنند.
تخم‌های کدوتنبل حاوی نوعی ماده شیمیایی به نام «کیوکربیتاسین» می‌باشند که از تبدیل‌شدن تستوسترون به دی‌هیدروتستوسترون جلوگیری می‌کند. بدون دی‌هیدروتستوسترون، تولید سلول‌های پروستات دشوارتر و در نتیجه از بزرگ‌تر شدن پروستات جلوگیری می‌شود. گروهی از دانشمندان از این تخم‌ها برای کاهش اندازه پروستات استفاده می‌کنند.

پیشگیری از سرطان ریه
کدو و تخم کدو در پیشگیری سرطان ریه بسیار موثر هستند و اشخاص سیگاری و حتی آنهائیکه با این اشخاص زندگی می کنند و باصطلاح سیگاری دست دوم هستند، برای اینکه مریض نشوند باید از کدو استفاده کنند. تخم کدو درمان کننده سرفه و برطرف کننده اخلاط خون است.

خواص ضدالتهابی
تخم‌های کدو تنبل، تأثیر زیادی در کاهش التهاب مفاصل دارند. در واقع اثر آن را با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و ایندومتاسین مقایسه می‌کنند. البته با یک تفاوت مهم که این تخم‌ها در مقایسه با ایندومتاسین هیچ نوع عوارض و مضراتی ندارند. یعنی باعث افزایش چربی‌های بد خون نمی‌شوند.

پیشگیری از انسداد عروق
تخم کدو حاوی فیتواسترول ها و سیتواسترول ها هستند. این ترکیبات از یک طرف از رسوب چربی در سرخرگ جلوگیری می کنند و از سوی دیگر خاصیت ضد سرطانی دارند. از مخلوط تخم کدو به میزان ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری با ماست در پیشگیری از رسوب چربی در سرخرگ ها و انسداد عروق می توان استفاده کرد.

درمان عفونت های مجاری ادراری
دانه‌های کدو تنبل در درمان عفونت‌های مجرای ادراری و در اکثر قسمتهای اروپا به عنوان درمان اختلالات آمیزشی بکار می‌رود. دلیل آن احتمالاً بخاطر میزان بالای اسید linolenic در دانه‌های آن و حضور امگا ۳ و امگا ۶ است.
با استفاده از تخم کدو در تهیه نان های تیره ( نان های سبوس دار ) از پروستات در مردان و عفونت های مثانه ای در زنان جلوگیری می شود.
خوردن مغز خام تخم کدو به مقدار ۳۵ گرم در روز برای درمان سوزش ادرار، زخم معده، خش خش سینه، اخلاط خونی، خونریزی ریه و تسکین صرفه مفید است.
مغز تخم کدو برای درمان سل، تب های حاره، تشنگی و زخم روده مفید است.

روغن تخم کدو حلوایی
از ۵/۲ کیلوگرم تخم کدو خشک شده می توان یک لیتر روغن استخراج نمود. از تخم کدو به روش فشردن ( پرس سرد ) روغن استخراج می شود. با استفاده از این روش کیفیت روغن یا به عبارتی خواص درمانی آن حفظ می گردد.
هر۱۰۰ میلی لیتر روغن تخم کدو حاوی ۵۰ میلی لیتر ویتامین است.
علاوه بر خواص تحم کدو که در روغن آن نیز موجود است، روغن تخم کدو برای رفع تب و دل پیچه مفید است. همچنین روغن تخم کدو برای بی خوابی بسیار مفید است و مقدار استعمال این روغن در هر مرتبه حداکثر ۳۵ گرم است.

جلوگیری از سکته قلبی با روغن تخم کدو
اسیدهای چرب اشباع نشده امگا ۶ (ω۶) و امگا ۹ (ω۹)در بدن انسان به پروستاگلاندین ها (prostaglandin) و سپس به هورمون ترمبوکزان ( thromboxan ) تبدیل می گردد. این هورمون از یک طرف باعث افزایش کلسترول خوب (HDL) شده و از طرف دیگر از رسوب چربی در سرخرگ ها و ایجاد پلاکت جلوگیری می کند. به عبارتی می توان گفت که امگا ۶ و امگا ۹ از انسداد عروق و رسوب چربی در شریان ( سکته قلبی ) جلوگیری می کنند.

ویتامین های E توکوفرول و A رتینول از یک طرف آنتی اکسیدان هستند که جلوی عمل رادیکال های آزاد را می گیرند و از طرف دیگر از ایجاد پلاکت یا گرفتگی رگ ها، که می تواند از رسوب چربی در شریان به وجود آید، جلوگیری می کنند.

مضرات و منع مصرف کدو حلوایی

کدو برای کسانیکه طبع سرد دارند و یا در مناطق سردسیر زندگی می کنند خوب نیست زیرا ایجاد نفخ وسنگینی و درد معده می کنند و این اشخاص اگر بخواهند کدو بخورند حتما باید آنرا با ادویه های گرم مانند خردل و سیر و فلفل و نعناع بخورند.
مصرف کدو حلوئی برای گروه های خونی O و A سودمند و براي گروه خوني B مضر و براي گروه خونی AB بلامانع می باشد.

روش نگهداری و مصرف
از خرید کدوهایی که با کمی فشار دادن، نشانه های لهیدگی احساس می کنید بپرهیزید و سعی کنید کدو های سالم و بدون لک را انتخاب کنید.
این سبزی را قبل از بریدن می توانید در جایی خنک (بیرون از یخچال) بگذارید، اما به محض برش دادن، بدون برداشتن تخمه های کدو، باید آن را داخل کیسه ای پلاستیکی در یخچال قرار دهید.

این کدو را می توانید آب پز، بخارپز یا کباب کنید و به کمک مغزها و عسل دسرهایی خوشمزه از آن تهیه کنید.
اگر کدو حلوایی که خریده اید، بیش از مصرف هفتگی تان است، توصیه می شود آن را بخارپز کرده و در بسته بندی هایی کوچک، در فریزر ذخیره کنید. البته سعی کنید تا مدت یک ماه آن را میل کنید و بیش از این در فریزر هم نگذارید.

تفاوت کدو تنبل و کدو حلوایی !!
کدو تنبل و کدو حلوایی دو گونه کدو هستند.
کدو حلوایی شیرین و به رنگ زرد یا نارنجی است و عموما" یکطرف آن بزرگتر و پهن تر از طرف دیگر است و برای خوردن کاشته می‌شود. میزان بتا کاروتن که پیش ساز ویتامین آ است، در کدو حلوایی ۴ برابر کدو تنبل است. علاوه بر این پتاسیم و ویتامین C بیشتری نیز در مقایسه با کدو تنبل دارد و خوردن آن برای کسانی که از فشار خون بالا رنج می برند، مفید است.
البته با پختن آن در حرارت بالا و حتی سرخ کردن، دیگر اثری از این ویتامین باقی نخواهد ماند، مگر اینکه آن را در ظرفی در بسته بخارپز کنید که در این صورت میزان از بین رفتن این ویتامین کم خواهد شد.
کدو تنبل، بسیار درشت و بیضوی شکل یا کروی و بشتر اوقات دنبلی شکل است و وزن آن به ۴۰ کیلو گرم هم می‌رسد که نوع بیضوی آن به خاطر استفاده از تخم آن کاشته می‌شود.
کدو تنبل شیرین مزه است و پوست آن ضخیم و گوشتی است و از آن می‌توان برای تهیهٔ سوپ یا کیک استفاده کرد. دانه‌های درون کدو تنبل هم خوراکی هستند.
تخمهٔ کدو که از همین دانه‌ها تهیه می‌شود، به صورت تنقلات به مصرف می‌رسد. همچنین، برگ‌های گیاه کدو تنبل و حتی گلِ آن هم مصرف خوراکی دارد.
در آمریکای شمالی، کدو تنبل علاوه بر مصرف خوراکی، کاربردِ تفریحی و فرهنگی هم دارد. در جشن هالووین، بسیاری از مردم کدو تنبل را به شکل‌های مختلف کندوکاری می‌کنند، بیشتر کدوهای کندوکاری شده به شکل‌های ترسناک در آورده می‌شوند.

دانستنیهای بیشتر در مورد کدو حلوایی

کدو حلوایی، میوه یک گیاه علفی است که دارای ساقه های بلند و خزنده و برگ های پهن است. گل های این گیاه زرد و میوه آن شبیه خربزه و یا خیلی بزرگتر از آن است. قسمت های مورد استفاده کدو حلوایی عبارتند از: میوه، پوست، تخم میوه، گل.
انواع تابستانی کدو، دارای میوه نارس با پوست نرم بوده، اما انواع زمستانی دارای میوه رسیده با پوست سفت می باشد. منظور از نوع زمستانی کدو، کدو تنبل و کدو حلوایی است. سبزیهای این خانواده حاوی آلفا و بتا کاروتن است که باعث رنگ آن می شوند. کدو حلوایی را به صورت پخته، ترشی، مربا، تهیه روغن، مورد استفاده قرار می دهند.

تاریخچه کدو تنبل
کدو تنبل اولین بار در مکزیک در حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کاشته شد و یکی از گیاهان جالیزی به شمار می آمد. ذرت و لوبیا در آن زمان توسط مردمان آمریکای لاتین کاشته می شد و به عنوان غذای اصلی مورد استفاده قرار می گرفت. با گذشت زمان و پیشرفت علم کشاورزی و با استفاده از ژنتیک، بذر کدو اصلاح گردید. سپس بذر اصلاح شده در تولید انبوه مورد بهره برداری قرار گرفت.

کدو یکی از محصولات جالیزی است که برای افراد خام خوار جزء منابع اصلی غذا محسوب می شود.
مردمان مایا ( maya ) از کدو و تخم کدو برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می کردند. به خصوص در تهیه غذاهای مختلف از آن بهره می گرفتند.
پس از گذشت چندین قرن برای اولین بار در سال ۱۴۹۲ میلادی کریستف کلمب در سفرنامه خود از کاشت کدو به صورت جالیزی گزارش نمود. سپس ۲۷ سال بعد کاسپرد اسپینوز در سفرنامه به پاناما، از کاشت کدو در آن کشور گزارش نمود و آن را هندوانه ایندوها نام برد که بسیار خوشمزه بوده و از آن در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می کرده اند. بذر کدو توسط او به اروپا آورده شد و کاشت این گیاه جالیزی برای اولین بار در اروپا آغاز شد.
بذر کدو را در اوایل خرداد ماه می کارند و سپس در شهریور ماه برداشت می کنند. میانگین وزن هر کدو ۸ کیلوگرم است که به طور متوسط هر کدو حاوی ۱۵۰-۲۰۰ گرم تخم کدو می باشد.